Equalizer là gì? Công dụng của Equalizer trong âm thanh

Equalizer được cho là yếu tố quan trọng mang đến chất lượng âm thanh tuyệt vời. Những khái niệm Equalizer là gì? Lọc xì là gì? rất mơ hồ với nhiều người tìm hiểu về âm thanh. Bài viết dưới đây, TCA – Trung Chính Audio giúp bạn giải đáp chi tiết vấn đề này.

1. Equalizer là gì?

• Khái niệm Equalizer:

Equalizer thường được viết tắt là EQ hoặc được gọi là lọc xì, đây là thiết bị giúp thay đổi chất âm khi âm thanh đi qua, hay còn được hiểu với tên gọi thiết bị cân bằng tín hiệu âm thanh. Công dụng của equalizer giúp cân chỉnh âm thanh để mang lại trải nghiệm âm nhạc tốt hơn, phù hợp hơn tới người nghe.

Khái niệm equalizer

Equalizer xuất hiện ở trong bộ amply kỹ thuật số trong dàn karaoke hoặc trong thiết bị mixer sử dụng để  hòa trộn xử lý âm thanh chuyên nghiệp trong biểu diễn, trình diễn trực tiếp. Ngoài ra, EQ được tích hợp trong nhiều thiết bị âm nhạc giúp tối ưu chi phí và mang lại sự tiện dụng cho người dùng.

• Cách hoạt động Equalizer:

Lọc xì gồm nhiều bộ lọc điện tử hoạt động theo nguyên lý tăng hoặc giảm tín hiệu từng dải tần nhằm đem lại hiệu quả tối ưu về âm thanh. Cách sử dụng equalizer rất đơn giản, người dùng chỉ cần điều khiển các bộ lọc thông qua những nút vặn, nút bấm, thanh trượt giúp thiết bị lọc được những tạp âm, cân bằng âm thanh nhằm mang tới trải nghiệm âm nhạc hoàn hảo hơn.

2. Phân loại Equalizer phổ biến trên thị trường

Khi tìm hiểu về EQ trong âm thanh là gì người dùng sẽ tìm thấy những thiết bị có Equalizer đa dạng về chủng loại kích thước, đến từ nhiều hãng sản xuất khác nhau nhưng không quá khó để phân biệt chúng. Dưới đây là những loại lọc xì phổ biến:

Phân loại equalizer

• Fixed Equalizer: 

Loại Fixed Equalizer là loại EQ đơn giản nhất, thiết bị sẽ chỉ có vài nút điều chỉnh. Fixed Equalizer được trang bị trên amply, trên nhạc cụ guitar thùng với mục đích chỉnh nhanh tần số âm thanh.

• Graphic Equalizer:

Đây là thiết bị EQ được trang bị những cần gạt hay còn gọi là fader và số lượng cần gạt không cố định. Vì vậy, mỗi thiết bị sẽ có số lượng nút gạt nhiều hay ít. Thông thường các filter của bộ lọc Graphic Equalizer gồm Peaking Filter và Q (bandwidth) được cố định nhằm hạn chế ảnh hưởng tần số các nút fader xung quanh. Ngoài ra, một số bộ lọc Graphic Equalizer sẽ được trang bị thêm 2 filter (Shelving Filter) ở 2 đầu.

• Paragraphic Equalizer: 

Paragraphic Equalizer là một dạng đặc biệt hơn của thiết bị graphic equalizer, có thêm điều chỉnh tần số trung tâm mỗi band vì phiên bản khác còn được bổ sung thêm Q (bandwidth) bằng nút điều chỉnh bổ sung. Paragraphic Equalizer thường được sử dụng trong những thiết bị âm thanh phục vụ biểu diễn trực tiếp hoặc những mixing thực hiện trên máy tính.

• Parametric Equalizer: 

Thiết bị Parametric Equalizer hiển thị tần số một cách tối ưu khi thiết bị được trang bị nhiều nút tùy chỉnh đa dạng như Freq, Gain, Q (bandwidth) hay các nút tùy chỉnh Filter cho mỗi EQ band như High-Pass, Low-Pass, Peaking, Shelving, Notch Filter. Nhờ vậy, loại lọc xì này giúp người dùng tùy chỉnh Equalizer nghe nhạc hay một cách linh hoạt và chính xác nhưng nó cũng đòi hỏi người dùng phải có chuyên môn để sử dụng hiệu quả nhất.

3. Tính năng quan trọng của Equalizer

• Lọc Peaking filter:

Bộ lọc này giúp can thiệp cắt giảm hoặc tăng cường một cách chi tiết và chính xác tại các điểm được chọn, vì lọc Peaking filter chỉ can thiệp được những điểm chọn theo dạng đỉnh nên phạm vi tác động của lọc này khá hẹp.

Lọc Peaking filter gồm 2 nút, 1 nút để chọn tần số trung tâm và nút còn lại chỉnh tăng giảm tín hiệu. Chính vì vậy, phần tính năng này thường chỉ áp dụng khi cần xử lý chính xác những tần số không mong muốn như tiếng ồn, tiếng vo ve, vv

• Lọc Band pass filter và Notch filter

Band Pass Filter là một dạng đặc biệt hơn của lọc Peaking Filter, chúng được dùng để boost các tần số ở phạm vi rộng (vùng tần số) không phải dạng đỉnh như Peaking Filter. Lọc Band Pass Filter sử dụng để lọc riêng những tần số muốn tăng (boost).

Notch Filter có thiết kế giống Band Pass Filter nhưng lại được sử dụng chủ yếu để cắt bỏ hoặc giảm tần số.

Tính năng quan trọng của equalizer

• Lọc High-Pass và Low-Pass filter

Khi tìm hiểu về Equalizer là gì? và tính năng của EQ bạn sẽ thấy hai tính năng lọc High-Pass và Low-Pass filter được sử dụng nhiều nhất. Phần lọc này cho phép cắt từ từ và trong khoảng -6 dB trên một octave (quãng tám), -12 dB trên octave hay thậm chí -18 dB trên một octave.

High-Pass filter hay còn gọi là low-cut filter sử dụng để cắt đi những tần số thấp, những dải tần dưới dải tần chỉ định sẽ được loại bỏ, chỉ để những dải tần cao đi qua tại điểm được chọn.

Low-pass filter hoặc thường được gọi với tên high-cut filter sử dụng để lọc bỏ những tần số cao, những dải tần trên dải tần chỉ định được loại bỏ, chỉ để các tần số thấp đi qua điểm (cut-off) được chọn

• Lọc Shelving filter

Lọc Shelving filter sử dụng để chỉnh đồng thời hàng loạt những tần số xung quanh tần số chỉ định. Chúng giúp tăng (giảm) cường độ tín hiệu tần số ở phạm vi rộng. Bộ lọc Shelving filter gồm nút chỉnh tần số và nút chỉnh tăng giảm khi muốn tăng nhiều dải tần cùng lúc, tăng dần dần đến mức độ được yêu cầu, sau đó chuyển thành đường thẳng.

Trong đó, Shelving Low thì tất cả dãy tần bên phải điểm được chọn sẽ tăng hoặc giảm cường độ. Shelving High thì tất cả dãy tần bên trái điểm được chọn sẽ tăng hoặc giảm cường độ.

Ngoài ra, Equalizer còn được trang bị thêm nhiều dạng lọc, tính năng hiện đại giúp mang đến âm thanh chất lượng hơn.

Equalizer là một trong những thiết bị của hệ thống âm thanh, vì vậy, để đảm bảo thiết bị hoạt động được ổn định thì người dùng cần phải biết cách thiết lập các thông số cho lọc xì cũng như cách phối ghép thiết bị này với những thiết bị khác trong hệ thống như amply, loa,...

>> Tham khảo: 2 cách đấu equalizer với amply đơn giản, hiệu quả

4. Chức năng cơ bản của Equalizer trong hệ thống âm thanh

Như đã giới thiệu ở phần 1, công dụng của Equalizer giúp điều chỉnh âm thanh để mang lại trải nghiệm âm nhạc tốt hơn trong những ứng dụng khác nhau. Dưới đây là tác dụng của lọc xì (EQ)  trong ứng dụng thực tiễn.

Chức năng cơ bản của Equalizer

• Equalizer giúp cải thiện chất lượng âm thanh thông qua việc điều chỉnh mức độ của dải tần số âm thanh khác nhau. Đặc biệt, EQ giúp loại bỏ những tần số không mong muốn ảnh hưởng tới chất lượng của những bản nhạc.
• EQ giúp tăng cường âm thanh giúp những tần số âm thanh được thể hiện đầy đủ hơn, mạnh mẽ hơn.
  Chức năng điều chỉnh âm lượng trên Equalizer giúp điều chỉnh âm lượng âm lượng trên từng tần số mang lại trải nghiệm âm nhạc tốt hơn.
• Equalizer giúp điều chỉnh âm thanh tối ưu cho môi trường ví dụ như những môi trường đặc trưng có nhiều âm vang, hay không gian nhỏ, vvv
• Với những buổi trình diễn trực tiếp có nhiều nhạc cụ, công dụng của Equalizer là cân bằng âm thanh của nhiều nhạc cụ để tạo ra bản phối hoàn hảo nhất.

5. Cách sử dụng Equalizer chuẩn nhất

Dưới đây là 5 bước sử dụng equalizer chuẩn nhất khi bắt đầu làm quen với việc sử dụng EQ:

Cách sử dụng Equalizer chuẩn nhất

Đầu tiên đưa các cần gạt về vị trí 0dB và khởi động những thiết bị đang được kết nối. Bạn chọn và mở CD dòng nhạc bạn yêu thích vào Player.

Chỉnh input, output sao cho chúng đều ở mức 0dB làm chuẩn trong việc giao tiếp các thiết bị với nhau. Khi thiết bị trước EQ out ở mức 0dB thì bạn cần chỉnh input level sao cho đèn VU meter cũng ở mức 0dB, Output level cũng về 0dB. Như vậy, EQ đang ở chế độ Normal, không khuếch đại và EQ đạt chuẩn thì 2 biến trở input level nằm ở giữa vị trí 0dB.

Chỉnh By pass (cho qua) bằng cách bấm vào nút này, để không sử dụng những điều chỉnh trước đó đã làm. Điều này sẽ nối mạch giữa input và output không đi qua tầng effect nhưng input level vẫn giữ nguyên tác dụng.

Chọn Low-cut để lọc hết những tần số từ 20,25 Hz trở xuống để giảm ồn những âm không cần thiết.

Điều chỉnh các cần gạt (fader): Các cần gạt này chia thành nhiều dải tần số khác nhau từ 25Hz cho đến 20kHz. Mỗi một khoảng lại có những điều chỉnh chi tiết cho những tác dụng khác nhau. Những cần gạt này điều chỉnh tăng giảm để làm dày hơn nhưng âm trầm của giọng hát, nhạc cụ, hoặc giảm đi những âm lạc giọng, âm “xì”, âm “um” hay chỉnh để giảm tiếng hú của thiết bị bị micro,… nhằm đem lại những bản nhạc, màn trình diễn hoàn hảo. 

Trên đây, Trung Chính Audio đã tổng hợp thông tin Equalizer là gì và ý nghĩa của Equalizer trong âm thanh. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình tìm kiếm thông tin về EQ. Nếu bạn quan tâm đến thiết bị amply, mixer hay những thiết bị âm thanh khác hãy liên hệ tới số hotline 0902.188.722 để được tư vấn chi tiết./.

Xem thêm thông tin tại:

• Fanpage: https://www.facebook.com/TCA.vn/
• Youtube: https://www.youtube.com/tcatrungchinhaudio

TCA – Trung Chính Audio